Vũ Cao Đàm
Dẫn nhập
Trong
phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, đã từng xuất hiện các tổ chức gọi là
“Quốc tế”:
·
Quốc tế I, do Marx sáng lập năm 1864, tồn tại trong khoảng thời
gian từ 1864-1878;
·
Quốc tế II, do Engels sáng lập, 1889-1914;
·
Quốc tế III, do Lênin sáng lập năm 1919, Stalin giải thể năm
1943; chính Stalin đã tái lập năm 1947 và Khrouchev giải thể năm 1956;
·
Quốc tế IV do Trosky sáng lập năm 1938, đến 1953 bị phân liệt
nhanh chóng đi đến tan rã;
·
Cuối cùng, còn tồn tại hiện nay là Quốc tế xã hội chủ nghĩa với
147 thành viên từ 100 chính đảng lao động và xã hội dân chủ, trong đó đã có 21
đảng tham gia chính phủ ở các mức độ khác nhau[3].
Quốc
tế xã hội chủ nghĩa (Socialist International), được thành lập năm 1951 tại
Franfurt (Cộng hòa Liên bang Đức), tiếp nhận đường lối của Quốc tế II, và cũng
có thể xem là tổ chức hậu thân của Quốc tế II[4]. Theo Báo điện tử của Đảng cộng sản Việt Nam
(CSVN), đường lối của Quốc tế xã hội chủ nghĩa đã “cố gắng đáp ứng những vấn đề
xã hội và những vấn đề toàn cầu”[5]. Đây là một nhận định khách quan trên cơ quan
ngôn luận của Đảng CSVN. Chúng tôi hoàn toàn đồng tình với nhận định này.
Chúng
tôi muốn viện dẫn một nội dung trong đường lối của Quốc tế xã hội chủ nghĩa:
Phát triển bền vững. Chính sách này bắt nguồn từ những bế tắc trong tư duy phát
triển của nhân loại. Chúng tôi cũng bắt đầu từ đây.
Những bế tắc trong tư duy phát triển của nhân loại
Những
bế tắc này bắt nguồn từ một thông điệp cảnh báo rất nghiêm trọng trước thế giới
vào năm 1972.
Đó
là Nghị trình của Câu lạc bộ Rôm (Rome, tiếng Việt trước đây gọi là La Mã,
thuộc nước Ý). Trong những cuộc thảo luận của Câu lạc bộ Rôm, Meadow đã trình
bày một báo cáo gây chấn động dư luận về những bế tắc trong các chính sách phát
triển. Báo cáo có tên là “Những giới hạn của sự phát triển” (Limits to growth),
trong đó đưa ra dẫn liệu nhiều mặt của sự bế tắc, được xem là tư tưởng bi quan
trong phát triển. Có thể tóm tắt như sau:
·
Tài nguyên bị khai thác ngày càng cạn kiệt.
·
Năng lực sinh lý của con người không thể điều khiển trước tốc độ
ngày càng tăng cao của máy móc
·
Tất cả các chủng loại vật liệu hiện có không đáp ứng nhu cầu sử
dụng ngày càng đa dạng trong sản xuất, chẳng hạn, vừa đáp ứng các tham số cơ
học, nhiệt học, hóa học, quang học, v.v…, lại vừa đáp ứng các tham số sinh học,
như kiểu mặt điện thoai thông minh, máy tính bảng và hàng loạt thiết bị được sử
dụng trong nền sản xuất hiện đại.
·
Đặc biệt, công nghiệp khai thác và chế biến tài nguyên ngày càng
dẫn tới phá vỡ hệ sinh thái và tàn phá môi trường sống. Con người đang tự mình
gây tổn thương cuộc sống của chính mình, thậm chí đến mức có thể nói, dường như
nhân loại đang tự sát.
·
v.v…
Những nỗ lực giải thoát bế tắc trong tư duy phát triển
Báo
cáo của Meadow năm 1972 đã làm cả thế giới giật mình, gây ra những cuộc tranh
cãi sôi động trong nhiều cuộc thảo luận của các nhà nghiên cứu, các chính trị
gia và các tầng lớp xã hội.
